एउटा भूगोलले छुट्टाएको असमानता

हरियाली डाँडाले घेरिएको हरियाली समथर विशाल भूभाग जहाँ बुकी छन्् चर्छन घोडा गाई भैसी भेडा साँडे र खच्चड । जहाँ छ ढोर बराह मन्दिर र सँगै बग्छिन् उत्तर गंगा आफ्नो शालिन गतीमा हावाको भेगहरु कोमल बदनमा स्पर्शका झिल्का दिदै स्वागतमा आतुर छन् । देउराली उकाली र ओराली नियालीरहन्छ । गोरेटोको दायाँ बायाँ लाली गुराँस र सेतो गुराँस मन्द मुस्कानमा सजिएका छन् । जंगलभित्र नाउर र झारलको कुदकुदाई । त्यही धर्तीमाथीको निल गगनमा कुहिरो पनि डेरा जमाउँछ लाग्दैन की म यो ठाँउ छोडौं कुहिरोलाई । प्रकृती आफै भुल्छ र भुँलाउँछ सारालाई । पहाडी क्षेत्र भएपनि कतै तराईको जस्तो समथर भुभाग अनि पहाडैकै चिनारी हरियो डाँडाको दुवै दृश्य देख्न पाईने ढोरपाटन क्षेत्रमा जोकोही पहिलोपटक पाइला टेक्छ भित्रीमनदेखी नै भन्छन् आहा ! ढोरपाटन ।

धर्मले देखाएको बाटो

बागलुड बजार गत १५ गतेदेखी ३० गतेसम्म प्रवचनमय भयो । जीवन दर्शन र विज्ञानलाई धर्ममा जोडेर १५ दिनसम्म आयोजना गरिएको प्रवचनमा बागलुङ बजारका श्रेष्ठ विशिष्ट व्यक्तिहरु हरेक साँझ नतमस्तक भए । स्वामी हरिदासजीको प्रवचन सुन्न बागलुङका सुरक्षाप्रमुख देखी लिएर सरकारी कार्यालयका प्रमुखहरु समाजसेवीदेखी लिएर व्यापारीहरुले हरेक साँझको डेढ घण्टासम्म आफुलाई एकाग्र बनाए । प्राय घरबाट अति कम निस्कने बुहारीहरुलाई प्रवचन कार्यक्रमले असली प्रजातन्त्र दिलायो कारण उनीहरु प्रवचन भएको प्रत्येक दिन बालमन्दिर प्राङ्गणमा देखिए । १५ दिनको प्रवचनले नगर र आसपासका बासिन्दाहरुको दैनिकी नै बदलिदिएको छ यो मानेमा की अब त्यसपछि त्यो समयमा के गर्ने । विद्यार्थी शिक्षक निजी क्षेत्रका कर्मचारी हरेक तह र वर्गका मान्छेहरु प्रवचनमा समय व्यतित गर्दा लाग्थ्यो अब पुरै नगर आध्यात्मिक भयो ।

अमेरिका, लादेन र नेपाली माओवादीहरु

'ओसामा विन लादेन मारिए' आफ्नो ९ मिनेट २८ सेकेण्डको सम्बोधनमा यो खबर विश्वभरी पुर् याउन अमेरिकी राष्ट्रपती बाराक ओबामा हतारिएका देखिन्थे किनकी उनको अनुहारको हाउभाउले यस्तै प्रस्तुती देखाइरहेको थियो सँगसँगै अनुहारमा एकप्रकारको चमकले उनी सर्वाधिक खुशी भएको आभाष पनि दिलाउन्थ्यो । हो त्यही ब्ल्याक हिरो जो ह्वाइट हाउसमा बस्छ उसले एउटा सफलता हासिल गरेको छ । सर्वाधाकि खोजीको सुचीमा १ नम्बरमा रहेका ओसमा विन लादेनलाई बाराक ओबामाको निर्देशनमा अमेरिकी सैनिकले आइतवार राती मारेको छ । र यो खबरलाई स्वयंम अमेरिकी राष्ट्रपती बाराक ओबामाले सोमवार आफ्नो सम्बोधनबाट पुष्टि गरेका छन् । १० बर्षअघि देखी खोज्न शुरु गरेको ओसमालाई पाकिस्तानको अब्बोत्ताबादस्थित एक घरमा मारिएपछि अहिले अमेरिकाभरी खुशीको उत्सव चलेको छ । यो मृत्युउत्सव पछिल्लो शताब्दीकै चर्चित बनाएका छन् अमेरिकीहरुले । यो मृत्युलाई उत्सव बनाउनुको एउटा कारण भने सन् २००१ सेप्टेम्बर ११ मा अलकायदा प्रमुख ओसामा विन लादेनको योजना र निर्देशनमा अमेरिकाको ट्वीन टावरमा हवाई आक्रमण गरेको बदला भन्दै उत्सव मनाएका छन अमेरिकीहरु त्यतिखेरको आक्रमणमा परि ३ हजारभन्दा बढिले ज्यान गुमाउनुपरेको थियो । सँधै अमेरिकाको टाउको दुखाईको कारण बनेका लादेनले विश्वको शक्तिशाली राष्ट्रमा आक्रमण गर्नेदेखी लिएर बेला बेला आक्रमण गर्ने चेतावनी दिदै आएको थियो यही कारणले अमेरिकाले अर्बौ डलर बगाएर भएपनि १० बर्षदेखी ओसामालाई खोजिरहेको थियो त्यसैले त भन्ने गरिएको सुनिएको छ लादेन अघिअघि अमेरिका पछिपछि किनकी १० बर्षसम्म त्यस्तो राष्ट्रले ओसामालाई भेटन सकेन । २००१ मा आक्रमण भएपछि ओसामालाई पक्रेको भए सायद अलकायदा संगठन अहिलेको जस्तो शक्तिशाली हुने थिएन होला अहिले लादेन मारिएका छन् तर लादेनले आफुजस्तै धेरै जन्माएका छन् यो विषयले झन खतरा निम्ताएको छ ।

नेपाली पत्रकारितामा अनुजा प्रकरणः एउटा गुड जोक

संक्रमणकालमा सरकारभन्दा पत्रकारिता क्षेत्र शक्तिशाली हुन्छ । सरकारको कमजोर प्रस्तुती र वेथितीमा पत्रकारिताको दरो उपस्थिती हुनु र आमजनताले पत्रकारिता क्षेत्रलाई विश्वास गर्दे जानु पत्रकारिताका लागि पनि लाभदायक कुरा हो किनकी कम्तीमा जनता पत्रकारिता क्षेत्रबाट केही आशा त राखेका हुन्छन् । नेपालमा जति आन्दोलन भए तिनीहरुलाई बुलन्द गर्ने काम पत्रकारिता क्षेत्रबाट नै भएको हो । जनतालाई जागरुक बनाउनेदेखी लिएर आन्दोलनमा होमिने बातावरणको काम पनि पत्रकारिताले गर्दे आएको छ । नेपालमा पछिल्लो पटक शसक्त रुपमा साचारमाध्यम आउँदा अन्य भूमिका पनि गौण हुँदै गएको छ । कारण साचारमाध्यममा आउने विषयवस्तु पत्रकारको लागि इस्यु र आमपाठकका लागि खुराक बन्ने र सर्वत्र चासो हुने गर्दछ । साचारमाध्यममा प्रशारण तथा प्रकाशित भएका समाचारकै आधारमा धेरै कुरा तय हुने गर्दछ नेपालमा नेपाली राजनिती नेपाली पत्रकारिताको सेरोफेरोमा नै घुम्दछ । मानौं आजका अखवारमा के छापिएको छ र भोलीको योजना के गर्नुपर्दछ नेपाली नेताहरुले गर्ने दैनिकी हुन जान्छ । मुलुकको ठुला ठुला मुद्दा र राष्ट्रिय बहसमा सम्पादक र पत्रकारको विचार नबुझी अब नेताहरु अगाडी बढ्न नसक्ने भैसकेका छन् । मानौं अपाङ्गता भएकालाई जति बैशाखीको आवश्यकता पर्दछ त्यो भन्दा बढि नेताहरुल्ााई सम्पादक र पत्रकारको विचारको आवश्यकता पर्दछ । जसले गर्दा नेपाली मिडिया र यसमा आबद्ध साचारकर्मीहरुको आवश्यकताभन्दा बढि चर्चा र प्रशंसा हुन थालेको छ । कहिलेकाही यसैमा भर पर्दा फाइदा हुने भएपनि नेताहरु आफै स्वविवेक प्रयोग गर्नबाट बिाचत भएका छन् ।

चौतर्फी निराशा

आजको दिनले नयाँ संविधान जारी हुन मात्र ३९ दिन बाँकी छ त्यो पनि थपिएको समयमा तर यो मुलुकले नयाँ संविधान पाउने आशा विस्तारै हराएर गएको छ । मुलुकमा व्याप्त बेथिती बढ्दै गैरहेको अवस्था छ । मुलुकका बागडोर सम्हाल्छु भन्नेहरुमा अनुशासनको कमी हुँदै गैरहेको छ यो मानेमा कि उनीहरु जहिलेपनि जहाँपनि जेसुकै बोल्न थालिसके जनताहरु उनीहरुको झुट र स्वार्थको पहिलो साझी भएर निरिह रुपमा बस्नु परेको छ किनकी जनता कुनै न कुनै कारणले राजनितीको फन्दामा परिरहेका छन् । मुलुकको आर्थिकसामाजिकराजनितीक अवस्थादेखी लिएर सुरक्षाको स्थिती अहिले दिनप्रतिदिन खस्कदै गैरहेको छ । सस्तो भन्ने शब्द अब शब्दकोशबाट हटाईदिए हुन्छ किनकी महँगीसँग प्रतिदिन नजिकदै छन् नेपालीहरु । शान्ति र सुरक्षा कमजोर बन्दै गैरहेको वेला सरकार साचालनको एउटा निकाय गृहमन्त्रालय कसलाई दिने र नदिने त्यसमाथी पनि कुन व्यक्तिलाई पठाउने वा नपठाउने भन्ने चरम विवादले नागरिकको जिउधनको सुरक्षामाथी खेलवाड गरिरहेको छ सरकारले ।

चैत्राष्टमी, राजनिती र कल्पना बहिनी

हरेक बर्षको क्यालेन्डरमा चैत र बैशाख हुन्छ यस बाहेक पनि दशवटा महिना नहुने कुरा होइन तर बर्षको अन्त्य चैत र बर्षको शुभारम्भ बैशाख महिनाले एउटा रौनक थप्छ जिन्दगीमा बर्षको अन्त्य चैतमा बर्षभरिको समिक्षा गर्दे कमीकमजोरी औलाउने र बर्षको शुभारम्भ बैशाखमा एक बर्षभरीका लागि नयाँ योजना बनाउने कामले जिन्दगी जिउने कला सिकाउँछ । बर्षहरु आउने जाने क्रम चलिरहन्छ यही रीतमा जिन्दगी पनि चल्दछ । बर्ष वित्दा उमेर पनि वित्दै जान्छ जवानी ढल्कदै जान्छ । एउटा जीवनमा अनेक भूमिका निर्वाह गर्नुपर्ने हुन्छ र जीवनको पहिलो शर्त जीउनु हो । अचेल हामीमा संवेदना हराइसकेको छ की जीवन जीउने नाममा हामीले पहिला आफ्नो स्वार्थ सोच्ने गर्छौं । जिन्दगीमा चैत र बैशाख जस्तै अन्य महिना पनि महत्वपूर्ण छन् त्यो समयमा पनि हामीले धेरै गर्नुपर्छ । किनकी आत्मसन्तुष्टीको अन्तिम गन्तव्य कहाँ हुन्छ स्वयं हामीलाई पनि थाहा हुँदैन । यी प्रसङ्ग पाठकलाई रुचिकर नलाग्न पनि सक्छ किनकी यी मेरा वैयक्तिक विचार हुन उसो त रचना लेखकका निजी विचार नै हुन्छन् ।

एउटा सरकारी कर्मचारीले हल्लाएको देश

मैले कसैको दबाबमा राजिनामा दिएको हैन ः राजिनामा दिएका अर्थसचिव रामेश्वर खनाल
मैले कसैलाई दबाब दिएर राजिनामा गर्न लगाएको छैनः अर्थमन्त्री भरतमोहन अधिकारी
अहिले देशका शहर शहरमा हट टकको यो अंश चर्चामा छ । साता दिनअघि अर्थसचिव रामेश्वर खनालले पदमा रहेर काम गर्नेसक्ने अवस्था नरहेको भन्दै सन्की पारामा राजिनामा दिएर जिएसएम सेललाई आउटअफ कन्ट्याक्ट बनाउदै पाल्पा पुगे पाल्पामा आंशिक फ्रेस भएका खनाल पर्वतको अगुलो झोलुङ्गे पुलमा कालिगण्डकीको सिरेटो खाएपछि पूर्ण फ्रेस हुदै राजधानी पुगेका छन् । उनको ६ दिन नेपाली साचारमाध्यमका लागि विग इस्यु बन्यो । हरेक दिन उनको विषयलाई लिएर नेपाली अखवार टेलिभिजन च्यानल एफ एम रेडियो अनलाईन यत्तिसम्मकी फेसबुकको भित्ताहरुमा समाचार र प्रतिकि्रया प्रशारण भए अनि छापिए । एउटा सरकारी कर्मचारीले आफ्नो पदबाट दिएको राजिनामाको तरंग नेपालमा जापानको सुनामीभन्दा बढि फैलियो । देश हल्लाउने राजिनामा प्रकरणले कर्मचारी सरकारभन्दा शक्तिशाली भएको पुष्टि मात्र गर्देन जनताले विस्तारै सरकारमाथी गरेको अविश्वासको छनक पनि दिएको छ कारण यो विषयमा सरकारका अर्थमन्त्री भरतमोहन अधिकारी जोडिएका छन् ।